DYWANY BERBERYJSKIE CZY LEPIEJ – MAROKAŃSKIE ? JAK MÓWIĆ..
Zajmijmy się nazewnictwem jednych z najbardziej popularnych dywanów tkanych ręcznie, dostępnych niemalże na całym świecie. Zwykło się bowiem mówić na nie dywany berberyjskie lecz my unikamy tego określenia od jakiegoś czasu jak ognia. Dlaczego?
HISTORIA BERBERYJSKIEJ NAZWY
Dywany marokańskie zyskały światową popularność dzięki swojej technice tkania i misternym wzorom. Jednak potoczną nazwę tych dywanów można uznać za niewrażliwą i źle odbieraną przez szerokie grono rdzennych mieszkańców Maroka. Termin “Berber” lub “berberyjskie” to etykieta z epoki kolonialnej, której Europejczycy podbijający ziemie północnej Afryki używali w odniesieniu do tutejszych rdzennych plemion.
Wiele źródeł wskazuje, że termin BERBER pochodzi od greckiego słowa “barbaros”, które to pierwotnie odnosiło się do każdego obcokrajowca, który nie mówił po grecku. Później jednakże, zaczęto używać tego określenia w bardziej szczegółowym odniesieniu do rdzennej ludności Afryki Północnej, w tym Maroka. W epoce kolonialnej opresorzy używali go jako wyznacznika ucisku i marginalizacji. Uważali Berberów za prymitywną grupę potrzębujących ucywilizowania ludzi. Narzucali im swój język, kulturę oraz systemy. Wykorzeniając z nich dialekt tamazigh którym się posługiwali czy wiele innych rytualnych tradycji rodzinnych. Podczas kolonializmu, termin “berber” używamy był również w celu odróżnienia od siebie rdzennej ludności Afryki Północnej od ludności arabskiej, by łatwiej było zobrazować czyje ziemie się podbija i dzieli.
ZNACZENIE AMAZIGH
W kulturze marokańskiej termin berber lub berberyjski bywa uważany za obraźliwy dla wielu osób, ponieważ kojarzy się z tymi historycznymi niesprawiedliwościami. Z systemem opresyjnym, spod którego ciężko było wyjść i znów być sobą. Co za tym idzie, zamiast tego słowa, preferowanym terminem jest słowo Amazigh. To określenie grupy etnicznej oraz plemion, w Polsce tłumaczone jako Amazygowie. Co w dialekcie lokalnym oznacza “ludzie wolni”, odzwierciedlając silne poczucie niezależności i autonomii, którymi charakteryzują się te plemiona.
Zatem aby okazać szacunek dla kultury, z którą jesteśmy związani i całej historii Maroka, ważne jest dla nas by używać terminu dywany marokańskie lub dywany Amazigh, zamian cofać się do nielubianej przez wielu epoki i trwać w nazewnictwie związanym z opresją. Nazwa jaką przyjęliśmy podkreśla nie tylko pochodzenie dywanów wełnianych, lecz także ma na celu okazanie szacunku dla ludzi, tradycji z której pochodzą oraz pracy jaką wykonują. Berberowie z Maroka, czyli Amazygowie, są oryginalnymi tkaczami dywanów, ale użycie terminu berber do opisywania dywanów sugeruje, że są one zwyczajnym produktem jednej grupy etnicznej, a ni zróżnicowanym zbiorem kultur i tradycji. Starając się zatem docenić rzemiosło, którym szczyciła się część naszej własnej rodziny, zdecydowaliśmy się promować poprawność językową.
Dziś Amazygowie są integralną częścią marokańskiej kultury i społeczeństwa. Choć plemiona mają swój oddzielny dialekt, zwyczaje i tradycje, które zostały zachowane i celebrowane pomimo wieków kolonizacji i marginalizacji systemowej. Wielu rodowitych Marokańczyków, niezależnie jakiego pochodzenia, uważa termin Berber za obraźliwe określenie i na przestrzeni ostatnich lat rozbrzmiewa fala o zaprzestanie używania tego sformułowania.
